اجاره موافقتنامه‌ای است كه به موجب آن، اجاره‌دهنده در قبال دریافت مبلغ یا مبالغ مشخصی حق استفاده از دارایی را برای مدت مورد توافق به اجاره‌كننده واگذار می‌كند. (استاندارد حسابداری 21 حسابداری اجاره‌ها (اصلاح شده براساس استانداردهای حسابداری جدید تا مهر 1389))
طبقه‌بندی اجاره‌ها
در این استاندارد طبقه‌بندی اجاره‌ها مبتنی بر میزان مخاطرات و مزایای ناشی از مالكیت دارایی است كه به اجاره‌دهنده یا اجاره‌كننده تعلق می‌گیرد. مخاطرات شامل امكان وقوع زیان ناشی از ظرفیت بلااستفاده یا منسوخ شدن فناوری و كاهش در بازده دارایی به دلیل تغییر شرایط اقتصادی است. همچنین مواردی از قبیل انتظار عملیات سودآور در طول عمر اقتصادی دارایی و هر گونه سود حاصل از افزایش ارزش دارایی یا تحقق ارزش باقیمانده می‌تواند معرف مزایا باشد.
اجاره‌ای به عنوان اجاره سرمایه‌ای (اجاره تامین مالی) طبقه‌بندی می‌شود كه به موجب آن تقریباً تمامی مخاطرات و مزایای ناشی از مالكیت دارایی منتقل شود. اجاره‌ای كه تقریباً تمام مخاطرات و مزایای ناشی از مالكیت دارایی را منتقل نكند به عنوان اجاره عملیاتی طبقه‌بندی می‌شود.
نوع اجاره (یعنی سرمایه‌ای یا عملیاتی) به محتوای معامله و نه شكل قرارداد بستگی دارد. نمونه‌هایی از شرایطی كه در آن، یك اجاره معمولاً به عنوان اجاره سرمایه‌ای طبقه‌بندی می‌شود، به شرح زیر است:
- الف. طبق قرارداد اجاره، مالكیت دارایی در پایان دوره اجاره به اجاره‌كننده منتقل شود (اجاره به شرط تملیك)،
- ب. اجاره‌كننده اختیار داشته باشد كه دارایی مورد اجاره را در تاریخ اعمال اختیار خرید به قیمتی كه انتظار می‌رود به مراتب كمتر از ارزش منصفانه دارایی در آن تاریخ باشد خریداری كند و در آغاز اجاره، انتظار معقولی وجود داشته باشد كه اجاره‌كننده از این اختیار استفاده خواهد كرد،
- ج. دوره اجاره حداقل 75 درصد عمر اقتصادی دارایی را دربر گیرد، حتی اگر مالكیت دارایی نهایتاً منتقل نشود.
- د. ارزش فعلی حداقل مبالغ اجاره در آغاز اجاره حداقل برابر با 90 درصد ارزش منصفانه دارایی مورد اجاره باشد، و
- ﻫ. دارایی مورد اجاره دارای ماهیت خاصی باشد به گونه‌ای كه تنها اجاره‌كننده بتواند بدون انجام تغییرات قابل ملاحظه، از آن استفاده كند.
طبقه‌بندی اجاره‌ها در آغاز اجاره صورت می‌گیرد. اگر در هر زمانی اجاره‌دهنده و اجاره‌كننده توافق كنند كه به جای تجدید قرارداد اجاره، شرایط آن را به گونه‌ای تغییر دهند كه با توجه به معیارهای بندهای 6 تا 8 منجر به طبقه‌بندی متفاوتی نسبت به اجاره قبلی شود، قرارداد تجدیدنظر شده به عنوان یك قرارداد جدید تلقی می‌شود. تغییر در براوردها (نظیر تغییر در براورد عمر اقتصادی یا ارزش باقیمانده دارایی مورد اجاره) یا تغییر شرایط ( به طور مثال، عدم پرداخت اجاره توسط اجاره‌كننده) نمی‌تواند به عنوان دلیلی جهت تجدید طبقه‌بندی اجاره برای مقاصد حسابداری بكار رود.
اجاره زمین و ساختمان همانند اجاره سایر داراییها به اجاره سرمایه‌ای و عملیاتی طبقه‌بندی می‌شود. اما یكی از ویژگیهای زمین این است كه معمولاً عمر اقتصادی نامحدود دارد و چنانچه انتظار نرود مالكیت آن در پایان دوره اجاره به اجاره‌كننده منتقل شود، تقریباً تمامی مخاطرات و مزایای ناشی از مالكیت به اجاره‌كننده منتقل نمی‌شود (مانند اجاره زمینهای وقفی). این نوع اجاره‌ها، اجاره عملیاتی تلقی و هر گونه پرداخت اولیه در رابطه با آنها به عنوان پیش‌پرداخت اجاره محسوب و در طول دوره اجاره برمبنای الگوی كسب منافع مورد انتظار مستهلك می‌شود. پیش‌پرداخت یادشده در سرفصل داراییهای ثابت مشهود تحت عنوان ”پیش‌پرداخت زمینهای استیجاری“ منعكس می‌شود.
Lease: A contract, or part of a contract, that conveys the right to use an asset (the underlying asset) for a period of time in exchange for consideration - IFRS 16 Leases
دیدگاه خود را بنویسید